Fakt poważnego zmniejszania się nakładów budżetowych na naukę – od 1.1% PKB w 1990 roku do 0.3% w 2005 roku – jest powszechnie znany. Wpływa on szczególnie negatywnie na funkcjonowanie placówek naukowo-badawczych PAN, jako finansowanych praktycznie wyłącznie z tego jednego, coraz bardziej ograniczonego, budżetowego źródła.
Jednym z efektów powyższych ograniczeń jest spadek poziomu płac w placówkach PAN w relacji do płac na równorzędnych stanowiskach pracy w innych działach polskiej nauki. Mimo poważnej redukcji zatrudnienia w placówkach PAN w ciągu ostatnich dziesięciu lat (o około 30%) przeciętne miesięczne wynagrodzenie w tych placówkach zmniejszyło się w tym okresie również o około 33% w stosunku np. do przeciętnego wynagrodzenia w szkolnictwie wyższym. Tylko w roku ubiegłym ten spadek wyniósł aż 9%.
O nierównorzędnym traktowaniu płac w tych dwóch działach polskiej nauki świadczą też różnice w – decydujących o średniej płacy - dolnych poziomach siatek płac, które, według posiadanych przez nas danych, obowiązują w 2005 roku np. w odniesieniu do pracowników naukowych:
Placówki PAN Uczelnie Wyższe
Asystenci 1390 1740
Adiunkci 1740 2710
Docenci 2150 3270 (profesorowie nadzwyczajni)
Profesorowie 2570 3830 (profesorowie zwyczajni)
Dla zniwelowania powyższych różnic potrzebny jest dodatkowy wydatek budżetowy rzędu 150 mln zł rocznie. Nie jest to suma znacząca w skali budżetu kraju, tym bardziej, że dochody budżetowe w pierwszych miesiącach tego roku okazały się być znacznie wyższe od zaplanowanych. Dlatego nie rozumiemy braku pozytywnej reakcji Rządu RP na propozycje zniwelowania tych różnic jeszcze w roku bieżącym, zgłaszane zarówno przez władze PAN jak i przez NSZZ Solidarność. Istotna staje się też odpowiedź na pytanie, czy zaistniała w kwestii płac, opisana powyżej sytuacja jest zgodna z polskimi unormowaniami prawnymi.
Mając powyższe na uwadze, Krajowa Sekcja NSZZ Solidarność PAN, przy współpracy z Biurem Prawnym Komisji Krajowej, zwróciła się do Rzecznika Praw Obywatelskich, pismem z dnia 28 kwietnia 2005 roku, z zapytaniem o zgodność występujacego zróżnicowania w płacach w poszczególnych działach nauki z obowiazującym w naszym kraju prawem. W najbliższym czasie planujemy dalsze konsultacje w tej sprawie z władzami Polskiej Akademii Nauk i Ministerstwa Nauki i Informatyzacji.
Wojciech Nasalski, Przewodniczący KS NSZZ S PAN
Stanowisko Krajowej Sekcji NSZZ Solidarność PAN w sprawie siatki płac w placówkach naukowo-badawczych PAN zamieściliśmy w Komunikacie nr 53 z dnia 23 stycznia 2005 roku. Nasze stanowiska w sprawie finansowania nauki, realizacji Strategii Lizbońskiej w naszym kraju, w tym również w sprawie budżetu nauki na rok 2005, zamieściliśmy w naszych Komunikatach nr 44-52 z 2004 roku.