Narodowy Kongres Nauki
Kraków, 19-20 września br.
---------------------------------------------------
W ramach Kongresu odbyła się jedna sesja poświęcona ewentualnym zmianom w Ustawie o Polskiej Akademii Nauk. Były dyskutowane dwie koncepcje zmian w strukturze placówek PAN, w nawiązaniu do zgłaszanego uprzednio projektu powołania Uniwersytetu PAN (patrz również nasz komunikat 168 ). Propozycje konkretnych rozstrzygnięć ustawowych dotyczyły jednak tylko projektu ustawy Prawo o Szkolnictwie Wyższym i Nauce (patrz projekt ustawy). Tam najbliżej problemów instytutów PAN była promowana koncepcja powołania uczelni badawczych.
Proszę o przesyłanie opinii i stanowisk waszych Komisji Zakładowych i Międzyzakładowych w powyższych sprawach. Prace nad nowelizacją Ustawy o PAN nadal trwają i w tych pracach głos pracowników placówek PAN, w szczególności pracowników naukowych PAN, też powinien być uwzględniony. Zwracam uwagę, że nasze postulaty przedstawione w Ministerstwie w 2016 roku nadal pozostają aktualne (patrz komunikat 151) i dobrze korespondują - między innymi: sieć instytutów PAN, doskonałość naukowa, humanistyka, zwiększony budzet nauki i w nim osobna pozycja sieci placówek naukowych PAN, ustawowy powrót do siatki płac - z koncepcjami leżącymi u podstaw projektu powołania Uniwersytetu PAN.
Poniżej przekazuję informację z dyskusji na temat reformy nauki przeprowadzonej w Komisji Zakładowej NSZZ Solidarność Instytutu Maszyn Przepływowych PAN w Gdańsku.
Wojciech Nasalski, Przewodniczący
Krajowej Sekcji NSZZ Solidarność PAN
Gdańsk, 26.10.2017
Dyskusja w KZ NSZZ Solidarność IMP PAN nad nowymi ustawami dotyczącymi reformy Nauki w RP
Środowisko pracowników IMP PAN w Gdańsku z wielkim zainteresowaniem śledzi propozycje reformy nauki i szkolnictwa wyższego. Komisja Zakładowa NSZZ S przy IMP na swoim ostatnim posiedzeniu podjęła dyskusję na temat proponowanych zmian.
W dyskusji padło dużo odmiennych sądów na temat ustawy 2.0. Z jednej strony dostrzegamy, zadowolenie płynące z kół akademickich w związku z obiecywanymi w ustawie zmianami polegającymi na większej samorządności uczelni, specjalizacji uczelni, możliwości tworzenia interdyscyplinarnych szkół doktorskich. Z drugiej strony padały głosy, że ustawa tak naprawdę nie rozwiązuje żadnych problemów dostrzeganych w Instytutach PAN. Czyli np. rozwarstwienie finansowe pracowników jeszcze się pogłębi, a kwestie studiów doktoranckich w Instytutach PAN nie doczekają się uporządkowania tylko studia te po prostu zostaną zlikwidowane. Wydaje się wręcz, że ustawa jest w pewnym sensie wymierzona w Instytuty PAN tak, aby odebrać im wiodąca rolę w wielu dziedzinach.
Dużą niewiadomą jest też proponowany nowy system finansowania specjalności. Instytuty wyspecjalizowane w jednym kierunku będą miały gorszą pozycję w stosunku do wielowydziałowych uczelni z wieloma specjalizacjami.
Przypomniano, że minister Gowin w czasie wizyty w IMP-PAN szczerze wyznał, że jego zdaniem udane wprowadzenie reformy oznacza koniec status quo dla Instytutów Pan, które zostaną wessane przez wiodące placówki naukowe uczelniane, choć ministerstwo niczego z urzędu likwidować nie będzie.
W tej sytuacji sytuacja Polskiej Akademii Nauk, która jeszcze nie wypracowała sobie propozycji reformy na kształt tej która odbywa się w uczelniach, wygląda dość niezręcznie. Koncepcja Uniwersytetu Badawczego PAN przedstawiona przez władze akademii, zyskała początkowo dużo zwolenników, lecz następnie zarzucona została kontrpropozycjami, których celem tak naprawdę jest utrzymanie status quo. Brak jednomyślności w środowisku akademijnym odnośnie kierunków przyszłych reform nie napawa optymizmem. Zaniechanie reform w PAN doprowadzi do zmniejszenia roli instytutów PAN w życiu naukowym kraju.
Pracownicy IMP PAN popierają koncepcję utworzenia Uniwersytetu Badawczego PAN. Idea ta wpisuje się dobrze w zmiany, które zachodzą na poziomie uczelni. W świetle projektu Ustawy 2.0 podstawową jednostką badawczą staje się uczelnia, nie tak jak poprzednio wydziały, czy instytuty. Istnieją uzasadnione obawy, że pojedyncze instytuty PAN nie będą miały szans na samodzielne stworzenie szkół doktorskich, duża ich część zostanie pozbawiona uprawnień do doktoryzowania i nadawania stopni doktora habilitowanego. Może to doprowadzić do odpływu kadry z instytutów PAN do uczelni, które będą oferowały lepsze warunki pracy. Tylko połączenie instytutów PAN w większą sieć badawczą doprowadzi do wyrównania szans pomiędzy PAN-em a uczelniami i zachowanie pozycji naukowej naszych instytutów.
Leszek Kwapisz
Przewodniczący Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność”
w Instytucie Maszyn Przepływowych PAN w Gdańsku
Piotr Lampart
Wiceprzewodniczący Krajowej Sekcji NSSZ „Solidarność” PAN
Członek Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność”
w Instytucie Maszyn Przepływowych PAN w Gdańsku