L. dz. KM/II/2024/11 Kraków, dn. 28 lutego 2024 r.
W imieniu pracowników krakowskich jednostek naukowych Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności zrzeszonych w Organizacji Międzyzakładowej NSZZ „Solidarność” PAN i PAU wnioskujemy o podjęcie działań zmierzających do zwiększenia subwencji na działalność instytutów Polskiej Akademii Nauk.
W obiektywnej ocenie wysokość środków przeznaczanych na finansowanie działalności naukowej instytutów od wielu już lat jest dramatycznie niska. Przekłada się to na ograniczenie możliwości realizacji zadań statutowych i godnego wynagradzania pracowników. Wprowadzony w ostatnim czasie wzrost ich uposażeń poprawia nieco sytuację płacową, lecz w ślad za tym powinno pójść również zwiększenie subwencji na działalność jednostek.
Wzrost pensji profesorskiej, będącej podstawą do ustalenia wysokości płacy innych pracowników pionu naukowego oraz wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę wymuszają przeznaczenie znacznej części subwencji na zapewnienie choćby najniższego zgodnego z prawem wynagrodzenia. W niektórych instytutach płace stanowią przeważającą większość kosztów działalności, a i tak często są to kwoty na poziomie ustawowego minimum.
Istotnym problemem jest także wzrost kosztów mediów, utrzymania budynków, infrastruktury badawczej i realizacji zadań w ramach działalności statutowej. Co więcej, w ostatnim czasie drastycznie ograniczone zostały możliwości pozyskiwania środków z innych źródeł, np. grantów NCN, NCBiR czy programu NPRH.
Wspomniane okoliczności stawiają wiele jednostek PAN w obliczu poważnych trudności finansowych, co budzi głębokie zaniepokojenie pracowników i obawy o dalszy los ich miejsc pracy. Znalazło to odzwierciedlenie w pismach przesłanych do Komisji Międzyzakładowej, które przedstawiają specyficzną sytuację poszczególnych instytutów (w załączeniu).
Zapowiedziana dodatkowa kwota 180 mln zł nie pokryje wszystkich potrzeb instytutów PAN. Z pisma ministra Dariusza Wieczorka skierowanego do prof. dr. hab. Marka Konarzewskiego, prezesa PAN i prof. dr. hab. inż. Tadeusza Burczyńskiego, przewodniczącego Rady Dyrektorów Jednostek Naukowych PAN z dnia 22.02.2024 r. (w załączeniu) wynika, że dofinansowanie ustalone zostało na poziomie około 20% ubiegłorocznej subwencji. Środki te jednak zdecydowanie nie wystarczają na pokrycie bieżących finansowych skutków zwiększenia minimalnych wynagrodzeń, nie wspominając o kompensacji wzrostu kosztów utrzymania infrastruktury badawczej i prowadzenia badań. W naszej opinii konieczne jest wyasygnowanie dodatkowych środków, co pozwoliłoby na zapewnienie niezakłóconej działalności instytutów PAN i przywróciłoby poczucie stabilności finansowej i zatrudnienia ich pracowników.
Wspomniane wyżej pismo ministra Dariusza Wieczorka nie napawa optymizmem. Wynika z niego, że Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego nie przewiduje innego finansowania jednostek naukowych PAN. Pomimo tego trwają rozmowy pomiędzy dyrektorami instytutów PAN, Prezydium PAN oraz Ministerstwem w sprawie zwiększenia środków dla instytutów ponad wspomniane wyżej 180 mln zł. Wierzymy, że wsparcie Krajowej Sekcji NSZZ "Solidarność" PAN dla tych działań może przyczynić się do ich sukcesu.
Z wyrazami szacunku i poważania,
Przewodniczący Komisji Międzyzakładowej
dr Adam Roman
Zastępca Przewodniczącego Komisji Międzyzakładowej
dr hab. inż. Izabela Bryt-Nitarska
Załączniki:
- Pismo z Instytutu Farmakologii PAN.
- Pismo z Instytutu Języka Polskiego PAN.
- Pismo z Instytutu Ochrony Przyrody PAN.
- Pismo z Instytutu Fizjologii Roślin PAN.
- Pismo z Instytutu Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN.
- Pismo ministra Dariusza Wieczorka do prezesa PAN i przewodniczącego Rady Dyrektorów.
Cytujemy poniżej fragment pisma Pana Ministra Dariusza Wieczorka z 22 lutego 2024 roku:
„Mając świadomość, że odwrócenie skutków niedofinansowania instytutów PAN wymaga czasu i że wygospodarowana w tegorocznym budżecie kwota 180 mln zł nie pokrywa wszystkich potrzeb tych jednostek, pragnę jednak podkreślić, że stanowi ona maksymalne możliwe do realizacji w 2024 r. wsparcie równe ok. 20,5% sumy określonej algorytmicznie subwencji z roku 2023 oraz zwiększenia jej wysokości, przyznanego na pokrycie skutków finansowych związanych ze wzrostem wysokości minimalnego miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego profesora w uczelni publicznej, stanowiącego punkt odniesienia dla ustalania miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego dla pracowników naukowych w jednostkach naukowych Polskiej Akademii Nauk. Proponowane zatem kwoty dla poszczególnych instytutów - w wysokościach wynikających z podziału zaprezentowanego w przesłanym załączniku nr 1 – powinny uwzględniać potrzeby tych podmiotów wynikające z planowanego w br. wzrostu dotychczasowego minimalnego wynagrodzenia pracownika naukowego z wysokości 7210,00 zł do wysokości 9370,00 zł i nie przewiduje się odrębnego źródła finansowania tych podwyżek w instytutach PAN.
Jednocześnie uprzejmie informuję, że w ramach algorytmicznego podziału subwencji na 2024 r. łączna wysokość środków wyodrębnionych do tego podziału dla wszystkich jednostek naukowych PAN będzie o 3% wyższa w porównaniu do środków z roku 2023, w warunkach porównywalnych. Wyasygnowanie zatem dodatkowych środków poza tą pulą na podwyżki płac pracowników naukowych nie jest już możliwe.”
Informujemy również, że o dalszych działaniach Krajowej Sekcji NSZZ Solidarność PAN w poruszanych powyżej sprawach będziemy informować w kolejnych komunikatach Krajowej Sekcji.
Wojciech Nasalski, wiceprzewodniczący KS NSZZ S PAN