_________________________________________________________________________________
KS S PAN VII 35 2024 Gdańsk/Warszawa/Kraków, 26 marca 2024 r.
Szanowny Pan
Dariusz Wieczorek
Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Szanowny Panie Ministrze,
Niniejszym składamy Panu serdeczne gratulacje z tytułu nominacji na stanowisko Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz przekazujemy życzenia samych sukcesów w piastowaniu tej zaszczytnej funkcji. Krajowa Sekcja NSSZ Solidarność Polskiej Akademii Nauk jako organizacja związkowa reprezentatywna w placówkach naukowych PAN, w ramach swoich kompetencji wspiera działalność placówek PAN i zabiega o poprawę sytuacji materialnej jej pracowników.
Z dużym zadowoleniem przyjęliśmy realizację obietnicy wyborczej podniesienia minimów płacowych o 30% dla pracowników naukowych. Przyznajemy, że jest to znaczny i odczuwalny wzrost uposażeń, szczególnie dla osób, które były na granicy pensji minimalnych. Zauważamy, że wzrost ten miał miejsce po wcześniejszym, raczej umiarkowanym wzroście pensji minimalnych pracowników naukowych o 12% na przełomie lat 2022 i 2023, który wówczas nastąpił po pięciu latach stagnacji wynagrodzeń pracowników naukowych placówek PAN.
Inną kwestią są płace pracowników nienaukowych instytutów i jednostek pomocniczych PAN. Jest wśród nich wielu specjalistów i starszych specjalistów, również tych ze stopniem doktora prowadzących badania naukowe. Płace tych pracowników pozostają w miejscu i z każdą podwyżką płacy minimalnej krajowej coraz bardziej się do niej zbliżają. Podlegają waloryzacji jedynie, gdy wcześniej już osiągnęły wysokość płacy minimalnej krajowej. Sytuacja ta rodzi oczywiste rozgoryczenie pośród pracowników instytutów PAN.
Jednocześnie zwracamy uwagę, że w ślad za wzrostem minimów płacowych nie dokonał się jeszcze zapowiedziany wzrost dotacji statutowej dla instytutów PAN zapisany w ustawie okołobudżetowej. Okoliczności wynikające ze wzrostu płac minimalnych przy równoczesnym braku zwiększenia dotacji budżetowej stawiają wiele jednostek PAN w obliczu poważnych trudności finansowych. Budzi to głębokie zaniepokojenie pracowników i obawy o dalszy los ich miejsc pracy. Pamiętamy przecież, że już w połowie ubiegłego roku szereg instytutów PAN znalazło się na krawędzi płynności finansowej. Otrzymujemy informacje z wielu instytutów, że skutkiem tego dyrektorzy wstrzymują się z wypłatą podwyżek dla pracowników naukowych do czasu otrzymania wyższej dotacji. Zwracamy się więc z prośbą o natychmiastowe przekazanie zwiększonej dotacji statutowej dla naszych instytutów.
Z drugiej strony, zapowiedziana dodatkowa kwota 180 mln zł nie pokryje wszystkich potrzeb instytutów PAN. Stanowi ona jedynie około 20% ubiegłorocznej subwencji. Środki w wysokości 180 mln zł zdecydowanie nie wystarczą na pokrycie bieżących finansowych skutków zwiększenia minimalnych wynagrodzeń, nie wspominając o kompensacji wzrostu kosztów utrzymania infrastruktury badawczej i prowadzenia badań. W obiektywnej ocenie wysokość środków przeznaczanych na finansowanie działalności naukowej instytutów od wielu już lat jest dramatycznie niska. Przekłada się to na ograniczenie możliwości realizacji zadań statutowych i godnego wynagradzania pracowników. Co więcej, w ostatnim czasie drastycznie ograniczone zostały możliwości pozyskiwania środków z innych źródeł, np. grantów NCN, NCBiR czy programu NPRH. W naszej opinii konieczne jest wyasygnowanie dodatkowych środków, co pozwoliłoby na zapewnienie niezakłóconej działalności instytutów PAN i przywróciłoby poczucie stabilności finansowej i zatrudnienia ich pracowników.
Z dużą uwagą przyjęliśmy także zapowiedź Pana Ministra szybkiej finalizacji prac nad nowelizacją ustawy o Polskiej Akademii Nauk. Mamy nadzieję, że przeprowadzona pod Pana patronatem reforma Polskiej Akademii Nauk stanowić będzie dobre rozwiązanie dla dalszego rozwoju placówek PAN i ich pracowników. Od lat bierzemy udział w dyskusjach nad reformą polskiej nauki, opiniujemy projekty aktów prawnych dotyczących sfery nauki i edukacji, uczestniczymy w posiedzeniach komisji sejmowych. Deklarujemy gotowość udziału w bieżących pracach nad projektem ustawy o Polskiej Akademii Nauk.
Wiążemy duże nadzieje z wprowadzeniem nowej ustawy o PAN. Oczekujemy, że powstanie nowoczesny dokument przyjazny dla pracowników instytutów. Wskazujemy na konieczność wprowadzenia w ustawie o PAN odpowiednich zapisów odnośnie roli związków zawodowych w PAN, tak jak to jest w Ustawie 2.0. Zwracamy uwagę, że w obecnie obowiązującej ustawie o PAN nie ma żadnego zapisu poświęconego związkom zawodowym. Mamy nadzieję na adekwatne zagwarantowanie praw pracowniczych i powrót do siatki płac, co pozwoli na rozwiązanie sytuacji płacowej pracowników nienaukowych.
Będziemy wdzięczni za możliwość spotkania reprezentacji Rady KS NSZZ S PAN z Panem Ministrem i szczegółowego przedstawienia naszych postulatów. Korzystając z okazji chcielibyśmy złożyć Panu najserdeczniejsze życzenia zdrowia, radości i wszelkiej pomyślności na nadchodzące Święta Wielkiej Nocy.
Z wyrazami szacunku,
dr hab. inż. Piotr Lampart, przewodniczący
prof. dr hab. Wojciech Nasalski, wiceprzewodniczący
dr hab. inż. Izabela Bryt-Nitarska, członkini
dr Adam Samborski, członek
Krajowej Sekcji NSZZ Solidarność Polskiej Akademii Nauk