i Terapii Doświadczalnej PAN we Wrocławiu
Uwagi do Projektu Założeń Reformy Systemu Nauki i Reformy Systemu Szkolnictwa
Wyższego.
W dniu 5.05. br odbyło się zebranie, zainteresowanych założeniami reformy nauki, pracowników IITD.
1. Z przeprowadzonej dyskusji wynika, że przede wszystkim należy obecnie jak najszybciej, jeszcze przed wprowadzeniem reformy, dofinansować naukę, w zakresie dotacji statutowych dla Instytutów ii w zakresie finansowania grantów. Wieloletnia bardzo niska dotacja na działalność statutową i brak jej zwiększenia, jeśli chodzi o nasz ośrodek pomimo wysokiej pozycji IITD uzyskanej w wyniku kategoryzacji jednostek naukowych, prowadzi do dekapitalizacji jednostki i postępującego odpływu bardzo nisko płacanej kadry naukowej.
Sytuacja taka, występująca zapewne i w innych Instytutach PAN, pogarsza perspektywy i zmniejsza atrakcyjność ośrodka jako partnera w krajowych i międzynarodowych konsorcjach naukowych. Tym bardziej, jak wynika z projektu, że obecna dotacja statutowa ma być podstawą dotacji bazowej, ograniczanej jeszcze w okresie przejściowym, corocznie o określone sumy.
Obecnie, w wielu przypadkach bardzo dobrze ocenione projekty grantowe, z powodu braku środków, nie uzyskują finansowania. Jedynie ok. 30% zgłaszanych wniosków uzyskuje finansowanie, które i tak nie jest wysokie. Należy więc natychmiast zwiększyć możliwość finansowania, na odpowiednim poziomie, większej ilości grantów.
Następnie potrzebny jest dłuższy niż 2 letni (3,4 letni ) okres przejściowy i ocena Instytutów w formie jaką proponuje się w Reformie.
Jeśli te postulaty realnego i konkretnego wzrostu bieżącego finansowania nauki zostałyby spełnione, można myśleć o reformie nauki, tak aby „ budować gospodarkę opartą na wiedzy" i żeby „ polska nauka mogła konkurować skutecznie na rynku krajowym i europejskim i światowym" (cytaty z założeń reformy).
2. Przedstawiony projekt reformy jest w zasadzie jedynie zbiorem ogólnych myśli, jeśli nie pobożnych życzeń. Sedno tkwi w szczegółowych rozwiązaniach.
Punkt II: Zmiany w zasadach finansowania nauki.
Kto wyznacza przeprowadzających audyt zewnętrzny? I na jakich zasadach ma się on odbywać? Zasady powinny być przejrzyste i znane w odpowiednim czasie przed oceną, jeśli te jednostki, które mają dostać kategorię C właściwie ulegną likwidacji. Kto pokrywa koszty audytu, które zapewne będą niemałe, jeśli mają w to być zaangażowane międzynarodowe gremia?
Czy w „dotacji bazowej" jest zawarte utrzymanie budynku i aparatury, czy też również wynagrodzenia dla niezbędnej ilości personelu tzw. „technicznego" ( księgowość? Dział techniczny? )
Przyznawane granty, z których wyłącznie ma być finansowana działalność naukowa, muszą być odpowiednio duże, aby móc swobodnie, do ich realizacji, zatrudnić najlepszych fachowców, również z zagranicy, a więc zapewnić odpowiednie finansowanie nie tylko aparatury i materiałów do badań, ale godne wynagrodzenie. Być może w okresie przejściowym należałoby utrzymać cząstki etatów do wynagradzania pracowników? aby wszyscy mogli „odnaleźć się" w takim systemie organizacji pracy.
Punkt III : Zmiany w zarządzaniu kapitałem ludzkim
Wraz z likwidacją habilitacji jako stopnia naukowego, co jest słusznym posunięciem, zostaje wprowadzony certyfikat „uprawnienia promotorskiego". Bardzo wiele będzie zależało od Komisji zewnętrznej, przejrzystości jej działania. Kto i kiedy określi zasady nadawania takich uprawnień, kto będzie powoływał Komisje ( jedną, wiele?) ?
Jakie kryteria będą decydowały o nadaniu stopnia doktora akademickiego?
Wymóg mobilności naukowców i likwidacja stabilizacji etatowej, mogą być spełnione tylko wtedy, jeśli zostaną im zapewnione godziwe środki na wynagrodzenia (zabezpieczające mieszkanie i przeżycie ) w grantach. Wprowadzenie tego powinien poprzedzać dłuższy niż dwa lata okres przejściowy.
Reformy na poziomie instytutów PAN:
Wymóg specjalizacji instytutu - nie powinien być ona określana zbyt wąsko, gdyż ograniczałoby to możliwość współpracy.
Wymóg jednoetatowości dla Dyrektora Instytutu jest słuszny, jednak w następnym zdaniu projektu jest oczywista furtka do jego omijania. Jednoetatowość powinna obowiązywać także na innych stanowiskach kierowniczych. Tworzenie tak, jak w projekcie rozumianych, sieci instytutów jest tworzeniem kolejnej "nadbudówki" generującej koszty i stanowiska. Kto pokrywa koszty?
Dobry pomysł jest tworzenie Środowiskowych Punktów Obsługi Grantów Międzynarodowych.
Reformy korporacji i administracji PAN:
Proponowane zmiany dotyczące ograniczenia działalności i zatrudnienia są jak najbardziej prawidłowym posunięciem.