PREZESA POLSKIEJ AKADEMII NAUK
Prof. dr hab. Andrzeja B. Legockiego
wygłoszonego na spotkaniu Prezesa PAN
z przedstawicielami związków zawodowych w PAN
w Warszawie, w dniu 9 grudnia 2003 roku
(streszczenie)
1. Dążenie do zrównania średniego poziomu wynagrodzeń pracowników naukowych w PAN ze średnim poziomem wynagrodzeń pracowników naukowych i dydaktycznych wyższych uczelni państwowych, szczególnie po ostatnio wprowadzonych podwyżkach wynagrodzeń dla wspomnianej grupy naukowców. Ta sprawa będzie wymagała dalszych wspólnie uzgadnianych działań: tak w odpowiednich komisjach sejmowych, jak na forum Komisji Trójstronnej i w Ministerstwie Nauki i Informatyzacji. Trzeba stworzyć silne lobby w sprawie zahamowania dramatycznego spadku nakładów na naukę utrzymującego się w naszym kraju od kilkunastu lat, degradacji roli nauki w sytuacji, gdy na studiach wyższych w Polsce ksztaci się aktualnie około 1.8 mln osób. Tego potencjału wykształconych kadr młodzieży nie wolno nam zmarnować, gdyż jest to potencjalnie największe dobro i bogactwo kraju w przyszłości. Przeprowadzono symulację kosztów podwyżki uposażeń dla pracowników PAN w skali porównywalnej do wzrostu wynagrodzeń przeprowadzonego ostatnio w wyższych uczelniach. Koszt podobnych podwyżek oszacowano na 71 milionów zł rocznie.
2. Władze Akademii wyrażają zgodę na to, by pracownicy naukowi zatrudnieni w PAN mogli podejmować pracę dydaktyczną na wyższych uczelniach w wymiarze jednego etatu. Pracownicy naukowi PAN mianowani na funkcje kierownicze w swych placówkach, powinni być zatrudnieni w PAN na pełnych etatach, ze wskazaniem, że Akademia jest ich głównym miejscem pracy. Zajmowanie stanowisk kierowniczych w placówkach będzie możliwe do osiągnięcia wieku 70 lat.
3. Wystąpienie Prezesa PAN do Prezydenta RP w sprawie zrównania emerytur profesorów nominowanych z emeryturami sędziów nominowanych (emerytury sędziów są znacznie wyższe) - sprawa nie jest jeszcze rozstrzygnięta.
4. Sprawa odmłodzenia kadry naukowej w placówkach PAN winna dokonywać się w dużej mierze dzięki wzmocnieniu systemu studiów doktoranckich, które wprawdzie istnieją już w wielu instytutach PAN, lecz powinny rozwijać się szybciej, m.in. dzięki tworzeniu, wspólnie z uczelniami wyższymi, środowiskowych studiów doktoranckich a także międzynarodowych studiów doktoranckich. W tej sprawie pozostaje jeszcze dopracowanie, wspólnie z Ministerstwem Edukacji Narodowej, szeregu uregulowań prawnych dotyczących głównie kwestii finansowania takich studiów doktoranckich.
5. Skala reformowania instytutów Akademii: na 80 placówek Akademii 19 placówek może wymagać zmian restrukturyzacyjnych. Należy ocalić najlepsze zespoły badawcze z tych słabszych ekonomicznie, mniejszych placówek. W omawianych placówkach pracuje obecnie około 600 osób (niecałe 8% obsady etatowej placówek naukowych PAN). Poprzez łączenie placówek i indywidualne przenoszenie pracowników do innych placówek duży procent z nich będzie nadal pracować w Akademii, część osób przejdzie na wcześniejsze emerytury, ale część jednak może stracić pracę (przewidziane są odprawy).
6. Od ponad roku dokonywane jest porządkowanie gospodarki i majątku trwałego PAN (ustalanie praw własności). W Akademii dokonywany jest przegląd majątku trwałego i istniejących przy Akademii fundacji i spółek. Badana jest celowość utrzymywania dalszego bytu części z nich. Zapadają postanowienia o sprzedaży części majątku trwałego. W ramach niezbędnych oszczędności postanowiono zlikwidować np. Centralną Bibliotekę PAN z siedzibą w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie, z uwagi na bardzo wysoki czynsz. Zbiory będą przekazane do bibliotek poszczególnych instytutów a najcenniejsze stare książki będą złożone jako depozyt w Biblioteki PAN w Gdańsku.
7. W dziedzinie współpracy międzynarodowej preferencyjnie traktowane jest współdziałanie z sąsiadami naszego kraju. Dobre stosunki z Niemcami zaowocują wkrótce stworzeniem wspólnej placówki badawczej w dziedzinie nauk przyrodniczych wraz z Instytutem Maxa-Plancka. Partnerska współpraca z Rosyjską Akademią Nauk będzie niedługo zaprezentowana w czasie Dni Nauki Rosyjskiej (organizowanych na wiosnę 2004 wspólnie przez PAU i PAN). Zaplanowano też wspólną realizację dużych projektów badawczych ze Słowacką i Czeską Akademią Nauk (w tematach takich jak: gospodarka wodna a zagrożenie powodziowe, socjologiczne zachowanie społeczeństw w dobie transformacji ustrojowej, analiza wspólnych korzeni językowych). W ramach współpracy naukowej z Unią Europejską (np. V i VI Program Ramowy UE) odnotowuje się stopniowy wzrost odzyskiwanych funduszy ze składek obligatoryjnych wpłacanych przez nasz kraj do kasy Unii.
protokołowała: Elżbieta Król, Sekretarz Rady KS NSZZ S PAN